موسسه اطلاعات علمی علوم اجتماعی آکادمی علوم (فرهنگستان) روسیه تحقیقی را تهیه کرده است که چگونگی تصویر چهره روسیه در کتاب های درسی تاریخ کشورهای پس از شوروی، شرق و چین، از جمله کشورهایی مانند قزاقستان، آذربایجان، ازبکستان، قرقیزستان، تاجیکستان، اسرائیل و ایران نشان داده شده است.
در گزارش آمده است که در کتب درسی کشورهای حوزه شوروی سابق، روسیه اغلب به عنوان یک کشور استعماری معرفی می شود که مردم سرزمین های الحاقی را سرکوب می کرد و به فرهنگ آنها آسیب می زد. در عین حال، سهم روسیه در توسعه این کشورها بسیار کمتر نشان داده شده است.
نویسندگان این مطالعه ادعا می‌کنند که ترویج "رویدادهای نادرست و تحریف‌شده" در کتاب‌های درسی تاریخ، نگرش منفی نسبت به روسیه ایجاد می‌کند و در آینده ممکن است مبنایی برای "توسعه بیگانه‌هراسی و روس‌هراسی" شود.
نحوه انعکاس روسیه در کتاب‌های آموزشی، دانشگاهی و تخصصی تاریخ کشورهای آذربایجان، قرقیزستان، اسرائیل و ایران به شرح ذیل تصویر شده است:
در کتاب‌های درسی تاریخ قزاقستان، سیاست‌های امپراتوری روسیه به‌عنوان "تهاجمی، ناکارآمد و استعماری" توصیف می‌شود که هدف آن "برقراری کنترل بر سرزمین‌های جدید، بهره‌برداری از منابع آنها و کنترل جمعیت در آن کشور ها" است. در کتب درسی تاریخ قزاقستان انتقاد از دولت شوروی در دهه ۲۰ (برای سرکوب شورش های مردمی به دلیل گرسنگی و مرگ های گسترده) نیز وجود دارد.
استقرار قدرت شوروی در آذربایجان در کتاب‌های درسی "تهاجم نظامی" نامیده می‌شود که با حمایت "نیروهای خائن" روی داد. دولت شوروی به عنوان یک "استثمارگر" و "هژمون" نشان داده می شود که منافع آن توسط مردم آذربایجان تامین می شد. روسیه را عامل مناقشه قره باغ نیز می نامند.
دوره الحاق آسیای مرکزی در کتاب های درسی ازبکستان به عنوان یک فتح خشونت آمیز توصیف شده است. دلایل موجود در مورد ساخت راه آهن، تلگراف، و برخی از شرکت های صنعتی در آسیای مرکزی و پیامد های مثبت در کتب درسی تاریخ ازبکستان به چالش کشیده می شود. توصیف امپراتوری روسیه در این کتب به شرح ذیل است: "تلاش برای توجیه جنگ‌های اشغالگرانه خود با افسانه‌های تبلیغاتی مختلف، مانند این که برای مردمان تسخیر شده پیشرفت و تمدن به ارمغان می‌آورد، آنها را از استبداد آزاد می‌کند و همچنین ادعای پیوستن داوطلبانه به روسیه بزرگ."
کتاب‌های درسی در قرقیزستان تأثیر روسیه و ورود این کشور به اتحاد جماهیر شوروی را به طور مثبت‌تری توصیف می‌کنند (توسعه اقتصاد ملی، سیستم آموزشی و آغاز صنعت که نشان‌دهنده گذار نهایی به یک روش زندگی مستقر بود).
کتاب‌های درسی در تاجیکستان اقدامات روسیه شوروی را در طول جنگ داخلی در این کشور مثبت ارزیابی می‌کنند، به سهم روسیه در توسعه فرهنگ و علم در تاجیکستان و همچنین "ریشه‌کن کردن باسمچی ها" اشاره می‌کنند. در عین حال، روسیه در دوره تزاری به عنوان یک نیروی امپریالیستی منفی ارزیابی می شود.
کتاب‌های درسی اسرائیل، امپراتوری روسیه و اتحاد جماهیر شوروی را به عنوان کشورهایی ضد یهودی توصیف می‌کنند.
مورخان ایرانی روسیه را متجاوز معرفی می‌کنند که به نفع سیاست "اشعال" سرزمین‌هایی که قبلاً به ایران تعلق داشت، عمل می‌کند و آن را به دخالت در امور داخلی کشور و از دست دادن حاکمیت متهم می‌کنند.
منبع: خبرگزاری ۲۴ کی جی
نظر شما